SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Pan (Marian) Józef Smoleński studiował na politechnice w Liège w Belgii i Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie. W czasie studiów działał w Związku Strzeleckim. 6 sierpnia 1914 r. wymaszerował z Krakowa w składzie 2 plutonu 1 Kompanii Kadrowej. Do lipca 1917 r. służył w 1 Pułku Ułanów Władysława Prażmowskiego „Beliny”. Po kryzysie przysięgowym internowany w Szczypiornie.
Od listopada 1918 r. w Wojsku Polskim. Uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. Do września 1922 r. pełnił służbę w 7 Pułku Ułanów Lubelskich, w którym między innymi dowodził 2 szwadronem. We wrześniu 1922 r. rozpoczął studia w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie. Naukę zakończył w październiku 1924 r. Otrzymał tytuł oficera Sztabu Generalnego i przydział do Sztabu Generalnego WP, w którym powierzono mu stanowisko szefa wydziału w Oddziale I. Od stycznia 1925 do kwietnia 1928 r. był szefem sztabu 4 Dywizji Kawalerii we Lwowie, a od maja 1928 r. oficerem Oddziału III Sztabu Głównego WP. W maju 1930 r. został dowódcą 2 Pułku Ułanów Grochowskich w Suwałkach. W 1932 r. mianowany do stopnia pułkownika. W sierpniu 1935 r. został mianowany komendantem Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu. W listopadzie 1938 r. obowiązki komendanta CWK przekazał płk. Tadeuszowi Komorowskiemu. W lutym 1939 r. zastąpił płk. dypl. Tadeusza Pełczyńskiego na stanowisku szefa Oddziału II Sztabu Głównego WP.

Po wybuchu II wojny światowej został szefem Oddziału II Sztabu Naczelnego Wodza. Po kampanii wrześniowej przedostał się do Francji. W maju 1940 r. gen. dyw. Władysław Sikorski mianował go II zastępcą komendanta głównego Związku Walki Zbrojnej – gen. broni Kazimierza Sosnkowskiego. Występując pod pseudonimem „Łukasz” odpowiadał za przygotowanie planów operacyjnych powstania w Kraju oraz planów sabotaży i dywersji w Kraju. Kierował pracą dwóch samodzielnych referatów: taktyczno-operacyjnego i informacyjnego. Podlegali mu kierownicy okupacji sowieckiej i niemieckiej. 21 czerwca 1940 r. przybył do Londynu. 29 czerwca Komenda Główna ZWZ została rozformowana. W jej miejsce przy Sztabie Naczelnego Wodza utworzono Samodzielny Wydział Krajowy. Równocześnie zorganizowano KG ZWZ w Kraju, a komendantem głównym mianowano gen. Roweckiego. W sierpniu 1940 r. Józef Smoleński został szefem Oddziału VI Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie.
W październiku 1941 r. został wyznaczony na stanowisko dowódcy II Oficerskiego Batalionu Szkolnego Brygady Szkolnej, ale faktycznie dowództwo tego pododdziału objął 15 stycznia 1942 r. 6 czerwca tego roku zdał dowództwo batalionu płk. dypl. Sewerynowi Łańcuckiemu i objął komendę Kursu Przygotowawczego do Wyższej Szkoły Wojennej. We wrześniu 1942 r. wyznaczony na stanowisko komendanta Wyższej Szkoły Wojennej. Według gen. bryg. Stanisława Kopańskiego na tym stanowisku „z właściwym mu taktem i powagą kierował pracą Szkoły”. Od kwietnia do października 1943 r. pełnił służbę w Inspektoracie Wyszkolenia Polskich Sił Zbrojnych. W październiku 1943 r. gen. broni Kazimierz Sosnkowski na wniosek gen. Kopańskiego mianował go drugim zastępcą szefa Sztabu Naczelnego Wodza w Londynie. Kierował pracami Oddziału III Operacyjnego i Oddziału II Wywiadowczego. Na polecenie Naczelnego Wodza wraz z mjr. dypl. Leonem Fudakowskim opracował studium na temat odmłodzenia oficerskiej kadry dowódczej PSZ.

W sierpniu 1944 r. został zastępcą dowódcy 3 Dywizji Strzelców Karpackich 2 Korpusu w stopniu pułkownika dyplomowanego. Na tym stanowisku pozostawał do czasu rozformowania dywizji w 1947 r.

Po demobilizacji osiadł w Londynie. W 1964 r. przez władze emigracyjne mianowany do stopnia generała brygady. Pan Smoleński był wieloletnim prezesem Instytutu Józefa Piłsudskiego w Londynie oraz prezesem Koła Żołnierzy 7 Pułku Ułanów Lubelskich. 19 stycznia 1978 r. zginął w wypadku drogowym w Londynie. Jego grób znajduje się na tamtejszym cmentarzu Gunnersbury. W Grudziądzu, gdzie pielęgnowana jest pamięć o Centrum Wyszkolenia Kawalerii i jego personelu, jest ul. Gen. Józefa Smoleńskiego, a od 2012 r. także ławeczka poświęcona Generałowi jako komendantowi CWK w okresie 08.1935-10.1938.

Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari, czterokrotnie Krzyż Walecznych, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami, Krzyż Niepodległości

archiwum Fundacji Znaki Pamięci