SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Jej rodzice byli właścicielami majątku ziemskiego na Litwie kowieńskiej. Naukę początkową Janina Lutyk pobierała w domu, następnie była uczennicą Gimnazjum im. A. Mickiewicza w Kownie. W 1938 r. rodzina przeniosła się do Warszawy, gdzie kontynuowała naukę w Gimnazjum i Liceum im. J. Słowackiego.

Maturę zdała w 1944 r. na tajnych kompletach i podjęła studia na Wydziale Architektury tajnej Politechniki Warszawskiej.
W czasie II wojny światowej w konspiracji od 1940 r., jako harcerka 58 WZDH, w Małym Sabotażu „Wawer”. Od 1943 r. wprowadzona przez brata do tworzącego się Kedywu, była jako „Scarlett” pierwszą łączniczką II Plutonu „Agatu”, potem łączniczką 2 Kompanii „Parasola”.
Mieszkanie – przy ul. Wilanowskiej 18, które zajmowała razem z bratem, oddała do dyspozycji „Agatu”. W maju 1944 r. „Scarlett” ukończyła z pierwszą lokatą klasę żeńską kursu Szkoły Podchorążych Szarych Szeregów „Agricola”, w stopniu plutonowego podchorążego. Osiągała bardzo dobre wyniki w ćwiczeniach strzeleckich.
Jako jedna z najlepszych została powołana na kurs instruktorów broni, pełniła funkcję instruktorki Szkoły Niższych Dowódców Szarych Szeregów „Belweder”.
Jako łączniczka i wywiadowczyni II plutonu przeprowadziła rozpoznania przed wieloma akcjami bojowymi. Brała w nich udział, dowożąc uczestnikom i odbierając od nich broń i dokumenty.
Bezpośrednio uczestniczyła w akcjach: „Wilanów”, „Kretschmann” – we wrześniu 1943 r., „Braun”-w grudniu 1943 r., „Płochocin” – w kwietniu 1944 r., „Gresser” i „Stamm” – w maju 1944 r., „Hahn”- w czerwcu 1944r.
W Powstaniu Warszawskim przeszła cały szlak bojowy w II plutonie 2 kompanii „Parasola”, trzykrotnie
przechodząc z oddziałami kanałami. Brała udział w krwawej obronie Przyczółka Czerniakowskiego. Pod koniec września 1944 r. znalazła się w 200-osobowej grupie, która przeszła kanałami na Mokotów. 25.09.1944 r. po 17-godzinnym błądzeniu po kanałach przeszła w grupie dziewcząt „Parasola” z Mokotowa do Śródmieścia. Po przejściu tym zachorowała na zapalenie płuc. Po kapitulacji Warszawy wyszła z miasta z ludnością cywilną.
Przez kilka miesięcy przebywała w Częstochowie. Na początku 1945 r. powróciła do Warszawy.
Uczestniczyła w akcji ekshumacji poległych koleżanek i kolegów i przygotowaniu ich kwatery na warszawskich Powązkach.
Aresztowana przez UB, zdołała zbiec i przez Czechosłowację dotarła do Włoch.

14 października 1945 r. wstąpiła w szeregi 17 kompanii Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet 2 Korpusu Polskiego. 18 lutego 1946 r. została oddelegowana na studia inżynierskie w Bolonii, a następnie w Rzymie. Tam wyszła za mąż za swego dowódcę z „Parasola”, por. Jerzego Aleksandra Zapadko.
Po przeniesieniu 2 Korpusu Polskiego do Wielkiej Brytanii, kontynuowała studia na Wydziale Inżynierii Lądowo-Wodnej Polish University College w Londynie i ukończyła je, otrzymując dyplom inżyniera w 1951 r.

Małżeństwo Zapadków żyło w Wielkiej Brytanii w bardzo trudnych warunkach materialnych. W 1954 r. Janina wyjechała z mężem do USA do Waszyngtonu. Pracowała jako inżynier-konstruktor. Była ekspertką od konstruowania budowli wytrzymałych na trzęsienia ziemi.
Służąc pomocą charytatywną dla Kraju- m.in. dla Zakładu dla Niewidomych w Laskach i Zakładu im. Brata Alberta oraz wspomagając finansowo Środowisko „Parasola”, równocześnie razem z mężem prowadziła ożywioną działalność społeczną wśród Polonii amerykańskiej. Pracowała w Kongresie Polonii Amerykańskiej i zajęła kierownicze stanowisko w US Veterans Administration /Departament Spraw Weteranów/.
W latach 90-tych, będąc na emeryturze była prezesem Fundacji Kulturalnej SPK w Waszyngtonie.
Uczestniczyła w pracach Fundacji Jana Pawła II, czynnie wspierała akcję ratowania kobiet chorych na raka piersi, prowadzoną przez Irenę Koźmińską, żonę ambasadora RP w USA.
W 1994 r. z mężem odwiedziła Warszawę w rocznicę wybuchu Powstania Warszawskiego.
Zmarła nagle 21 sierpnia 1997 r. na atak serca. Została pochowana w Waszyngtonie.

Krzyż Srebrny Orderu Wojennego Virtuti Militari V kl. (wrzesień 1944 r.); Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami (czerwiec 1944 r.); Krzyż Walecznych (sierpień 1944 r.)

mąż por. Jerzy Aleksander Zapadko-Mirski (1924-1998) – dowódca oddziału Janiny Lutyk w „Parasolu”. Również żołnierz 2 Korpusu – batalion komandosów. „Mirski” był jego pseudonimem w konspiracji, a w czasie powojennego pobytu w USA używanym przez oboje małżonków jako główne nazwisko.
Dzieci: Ewa, Marek

J. Nowak-Jeziorański -„Scarlett” – Zwoje nr1/5 1998
Kunicki – „Cichy front”
Słownik biograficzny kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti Militari” pod red. E. Zawackiej – Toruń 2005
zbiory Muzeum Powstania Warszawskiego

Janina Lutyk, zdjęcie z czasów okupacji; źródło: Muzeum Powstania Warszawskiego