SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

W 1937 r. wyszła za mąż za Ryszarda Dembińskiego.

Na początku lutego 1940 r. aresztowano Jej męża, a potem 10.02.1940 r. została aresztowana przez Sowietów Teodora z rodziną – córką Czesława (1 rok), teściową Amelią, szwagierką Filomeną i szwagrem Jarosławem. Wszyscy zostali deportowani do specpasiołka Małyje Izby w obw. archangielskim, gdzie dotarli 28.02.1940 r. Teodora pracowała przy wyrębie tajgi.
Następnie została przeniesiona z rodziną do spiecpasiołka Malinowka, skierowana do budowy torów kolejowych.
Ciężkich warunków nie przetrwała córeczka i szwagier. Umarli po roku pobytu na Syberii.
Od 5.09.1941 r. przebywała w Aktiubińsku, Kazachska SRR, zapewne w drodze do Armii gen. Andersa.

Po podpisaniu układu Sikorski-Majski – koleją, w towarowych wagonach dotar ła do Jungi Jul w okolicach Taszkientu do jednego z punktów zbornych formującej się Armii Polskiej w ZSRR.
Tam odnalazła teściową i szwagierkę.
Jako cywil została ewakuowana przez Morze Kaspijskie do irańskiego Pahlavi. W Iranie zmarły Amelia i Filomena.
W Pahlavi zgłosiła się do Pomocniczej Wojskowej Służby Kobiet i z innymi ochotniczkami trafiła do obozu szkoleniowego pod Teheranem, do 102 Kompanii Szkolnej. Specjalność szkolenia – kierowca „drajwerka”. Szkolona w Ośrodku Zapasowym PWSK w Palestynie – Rehovoth i Gedera. 14 marca zakończono kurs i wręczono prawa jazdy oraz czarne berety. Teodora musiała prowadzić samodzielnie samochody ciężarowe z baz w Egipcie.
W marcu 1944r. została przeniesiona do Quasassin (Egipt). Obsługiwała polskie i angielskie składnice w Tel-el-Kebir w Egipcie. Pracowała tam do października 1944 r.
Przetransportowana do Włoch-działania liniowe 2 Korpusu Polskiego. Nasilenie zajęć – listopad – grudzień 1944 r.
W 1945r. powtórnie wyszła za mąż za Ryszarda Grudzińskiego, żołnierza 2 Korpusu .
W Trani urodziła córkę. Zatrzymała się z córką w Tymczasowym Domu Matki.

Po ewakuacji do Wielkiej Brytanii, w grudniu 1946 r. rozwiązano PWSK 2 Korpusu. Nastąpiła demobilizacja. Teodora Grudzińska w 1947 r. powróciła do Polski, do Braniewa. Zamieszkała z bliskimi u rodziny męża. W 1946 r. urodził się syn Ireneusz Romuald. W 1949 r. w Warszawie zmarł mąż Ryszard. Samotnie wychowywała dwójkę dzieci.
W 1998 r. z jej inicjatywy rondo u zbiegu Elbląskiej, Sikorskiego, Moniuszki i Świętojańskiej w Braniewie otrzymało imię gen. W. Andersa. Zmarła w 2010 r.

Irena Kopańska- Matejczuk „Wołpa – Syberia-Braniewo”- Gazeta Olsztyńska 31.08.2014 – artykuł na podstawie wspomnień syna Teodory Dębińskiej-Grudzińskiej – Ireneusza Romualda Grudzińskiego
„Zapomniane dziewczęta” – Bronisława Sanejko-Kwaśnicka, Wyd.”Wspólnota Polska Oddział Lubelski” – 1995
Indeks Represjonowanych IPN

Teodora Dembińska-Grudzińska – żołnierz PWSK 2 Korpusu; źródło: „Gazeta Olsztyńska”