SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Maria Leśniakowa z domu Emeryk (zwana przez rodzinę Marutą) urodziła się w Gruzji – w miejscowości, gdzie jej ojciec (prawnik, architekt) posiadał kopalnię manganu. Jej mama była córką członka Rządu Narodowego z okresu Powstania Styczniowego. Po I wojnie światowej rodzina Emeryków powróciła do niepodległej II Rzeczypospolitej i zamieszkała w Konstancinie. Jej ojciec Piotr Emeryk, pragnąc uratować po wybuchu rewolucji październikowej swe kapitały, wyjechał do Petersburga i zaginął bez wieści. Maria ukończyła w Warszawie Gimnazjum, a następnie Szkołę Główną Handlową. Wyszła za mąż za Władysława Czajkowskiego, ale małżeństwo szybko zakończyło się rozwodem. Podejmuje pracę w Polskiej Agencji Telegraficznej PAT na stanowiskach administracyjnych i za tę pracę zostaje w 1935 r. odznaczona Srebrnym Krzyżem Zasługi. W 1936 r. poślubiła mjr. Jana Leśniaka – oficera Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Ukończyła kurs sióstr PCK i kurs akademicki Przysposobienia Wojskowego Kobiet.

Po wybuchu II wojny światowej we wrześniu 1939 r. ewakuowała się wraz z PAT do Lwowa. Nie chcąc przekroczyć granicy z Rumunią, powróciła do Warszawy. W okresie październik 1939 – luty 1940 Maria Leśniakowa angażuje się w działalność polskiego podziemia w Warszawie. Z uwagi na funkcję męża w polskim wywiadzie na Niemcy i ryzyko aresztowania decyduje się na przedostanie poprzez Włochy do Francji. Dotarła tu 23 lutego 1940 r. i zaangażowała się jako siostra PCK w działalność Czerwonego Krzyża przy polskich oddziałach. Po klęsce Francji ewakuowała się do Wielkiej Brytanii na pokładzie „Clean Fergusson” do Anglii 26/27 lipca 1940 r., gdzie przez pierwszych kilka miesięcy pracowała w Polskiej Misji Katolickiej w Londynie. Następnie została powołana na stanowisko kierowniczki świetlicy przy dowództwie 1 Korpusu Polskiego Bridge of Earn we wschodniej Szkocji, by ostatecznie zająć się pracą jako referentka kantyn i świetlic polskich w Szkocji.

16 listopada 1942 r. została mianowana przez ministra spraw wojskowych gen. Kukiela zastępczynią komendantki głównej Polskiej Służby Wojskowej Kobiet, Zofii Leśniowskiej – córki gen. W. Sikorskiego. Wcześniej obie ukończyły brytyjską Szkołę Podchorążych dla kobiet i uzyskały stopnie wojskowe podporucznika. Od 18 lutego 1943 r. Maria Leśniakowa została mianowana Komendantką Główną PWSK. Pełniła tę funkcję do demobilizacji Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie w roku 1947 r., kończąc służbę w Wojsku Polskim w stopniu podpułkownika. Przez cały okres służby walczyła wytrwale o prawa kobiet w wojsku, właściwą organizację PWSK, uwzględnienie potrzeb każdej kobiety – żołnierza niezależnie od wykształcenia i stopnia wojskowego.

Maria Leśniakowa pozostała na emigracji w Wielkiej Brytanii, z okresem pobytu wraz z mężem z uwagi na jego pracę zawodową do roku 1962 w Niemczech. Tam pracowała jako „Welfare Officer” w amerykańskiej strefie okupacyjnej Niemiec. Po powrocie do Anglii aktywnie działała w organizacjach kombatanckich i społecznych Polonii. Inicjatorka (po Zjeździe byłych ochotniczek PWSK w 1958 r.) i przewodnicząca aż do swej śmierci Koła Kobiet Żołnierzy Polskich Sił Zbrojnych, prowadząc m.in. gromadzenie dokumentacji i pamiątek kobiet- żołnierzy. Przewodnicząca Zjednoczenia Polek na Emigracji. Z ramienia tej organizacji zasiadała w V Radzie Narodowej Rzeczypospolitej Polskiej (1973-1978), pełniąc funkcję sekretarza Prezydium RN. Od 1979 do 1981 r. była przewodniczącą Głównej Komisji Skarbu Narodowego.
W ramach Zjednoczenia Polek na Emigracji organizowała pomoc materialną dla Polaków w Kraju, prześladowanych za działalność opozycyjną oraz tych pozostałych na Litwie i Białorusi.
W stopniu pułkownika, jako przedstawicielka kobiet-żołnierzy, została członkiem powołanego w 1982 r. Komitetu Honorowego Fundacji Armii Krajowej w Londynie. Długoletni powiernik Fundacji z Brzezia Lanckorońskich.
Po śmierci męża w 1976 r. z myślą o przeniesieniu i pochówku jego prochów oraz w przyszłości własnych, w latach 70-tych była inicjatorką stworzenia krypt wybudowanych następnie po akceptacji ks. Prałata Kazimierza Sołowieja przy kościele św. Andrzeja Boboli.
Do ostatnich dni swego życia aktywnie uczestniczyła w działalności społecznej. Zmarła po krótkiej chorobie w Londynie w marcu 1987 r. Jej pogrzeb w kościele św. Andrzeja Boboli zebrał liczne grono Polaków, w tym byłego prezydenta RP Edwarda Raczyńskiego, urzędującego Prezydenta RP na Uchodźstwie Kazimierza Sabata oraz gen. Klemensa Rudnickiego. Została pochowana w kolumbarium przy tym kościele w Londynie.

Srebrny Krzyż Zasługi (1935 r.), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (1973 r.), Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski (1980 r.)

Maria Emeryk posiadała dwie siostry i brata.
Primo voto Czajkowska
Jej drugim mężem był Jan Leśniak (21.11.1898-15.04.1976) – pułkownik Wojska Polskiego, oficer wywiadu polskiego, żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie.

archiwum Fundacji Gen. Zawackiej (Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa); Hanna Kaniasta, Grzegorz Ryczywolski „Emerykowie”, Muzeum Konstancina