SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Urodził się w bogatej, żydowskiej rodzinie handlowców Kusevitzkich. Zmienił nazwisko na Runowiecki. Ukończył szkołę handlową Zgromadzenia Kupców w Warszawie. Nigdy jednak nie wykonywał wyuczonego zawodu.
Na początku zainteresował się dziennikarstwem, jednak w 1909 r. rozpoczął naukę aktorstwa w Szkole Aplikacyjnej przy warszawskim Konserwatorium, poprzedniczce Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej.
Rozpoczął współpracę z Arnoldem Szyfmanem. Był autorem wielu tekstów piosenek. Następnie przez całe dwudziestolecie międzywojenne współpracował z Jerzym Boczkowskim. W 1910 r. występował jako aktor w Płocku, Lublinie, Ciechocinku, aż wreszcie na scenie teatrzyku łódzkiego Bi-Ba-Bo. Powrócił także do zawodu dziennikarza. W latach 1909-1914 jego artykuły publikowane były w „Gazecie Łódzkiej” i „Nowym Kurierze Łódzkim”, a także redagowanym przez niego „Tygodniu Śmiechu”.
Do zawodu artysty powrócił w 1914 r. (Teatr Komedia ul. Chmielna w Warszawie), zaś w 1915 r. był konferansjerem teatrzyku Miraż. W tym czasie jako reżyser przygotowywał przedstawienia w Teatrze Nowoczesnym przy ul. Jasnej oraz w kabarecie „Chochoł- Ogród Bagatela”. Od 1917 do 1918 r.- członek zespołu kabaretu Czarny Kot. W okresie 1919-1925 występował w Wodewilu Stańczyk oraz w teatrze Nowości. Stolica zawdzięcza mu powstanie pierwszej rewii naśladującej Casino de Paris.
Latem 1924 r. w Teatrze Nowości wyreżyserował pierwszą warszawską rewię w „paryskim stylu” – „Pigman Szaleje”. W 1925 r. z Andrzejem Włastem stworzył teatr rewiowy „Perskie Oko”. Z teatrem tym współpracował przez dwa sezony. Od 1928 r.znalazł się w zespole „Qui pro Quo”.
W późniejszych latach – aktor, konferansjer, reżyser „Bandy”, „Reksa”, „Cyganerii”, „Cyrulika Warszawskiego”. Był autorem librett jednoaktowych operetek. Znany był również jako piosenkarz. Największym jego szlagierem był utwór „Madame Loulou ma szyk dessous”.
Był także człowiekiem filmu. Pisał scenariusze, dialogi, reżyserował bądź grał w ponad czterdziestu polskich filmach. Są wśród nich te najbardziej znane: „Sto metrów miłości” (1932), „Romeo i Julcia” (1933), „Czy Lucyna to dziewczyna” (1934), „ABC miłości”, „Jaśnie pan szofer”, „Antek policmajster”, „Wacuś” i „Manewry miłosne” (1935), „Ada! To nie wypada!” (1936), „Pani minister tańczy”, „Parada Warszawy” i „Ułani księcia Józefa” (1937), „Zapomniana melodia” (1938), „Włóczęgi” (1939), ale i filmy z okresu kina niemego.
Znał kilka języków. Wśród ludzi teatru uznawany był za erudytę. Leon Schiller zaprosił go do wykładania sztuki interpretacji piosenki w Państwowym Instytucie Sztuki Teatralnej.

Po wybuchu II wojny światowej znalazł się we Lwowie, gdzie od grudnia 1939 r. był kierownikiem, reżyserem i aktorem polskiego, lwowskiego Państwowego Teatru Miniatur.

W 1941 r. jako aktor występował w zespole działającym przy Armii Polskiej w ZSRR, a od 1942 r. wraz z Armią gen. Andersa wyruszył na Bliski Wschód. Jako członek zespołu teatralnego 2 Korpusu przeszedł szlak bojowy, wiodący przez Bliski Wschód do Włoch, występując dla jednostek frontowych. We Włoszech w 1946 r. napisał scenariusz do jedynego, pełnometrażowego filmu w i o 2 Korpusie pt. „Wielka droga”.

Po zakończeniu wojny zamieszkał w Stanach Zjednoczonych w Los Angeles. Pracował w wytwórniach filmowych i stacjach telewizyjnych, ale nie odniósł tu takiego sukcesu jak w powojennej Polsce. W 1948 r. za odmowę powrotu do Polski władze komunistyczne odebrały mu polskie obywatelstwo. Ostatnie lata życia spędził w ubóstwie. W 1956 r. odniósł ciężkie obrażenia w wypadku samochodowym. Rok później zmarł w Los Angeles na raka. Został pochowany na miejscowym cmentarzu żydowskim Hillside Memorial Park.

Żoną Konrada Toma była słynna artystka Kabaretu „Qui Pro Quo” Zula Pogorzelska, z którą ożenił się w 1922 r. Zmarła 10 lutego 1936 r. po ciężkiej chorobie i została pochowana na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

archiwum Fundacji Znaki Pamięci; „Słownik biograficzny teatru polskiego”; Ludwik Sempoliński „Wielcy artyści małych scen”, Warszawa 1968; Stanisław Kotowicz „Wspomnienia”; Mieczysław Fogg „Od palanta do belcanta”, Warszawa, 1971; portal Culture.pl.

Konrad Tom, źródło: filmweb.pl