SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

W roku 1928 r. Władysław Smrokowski zdał maturę. Po rocznej nauce na Uniwersytecie Jagiellońskim porzucił studia. W 1929 r. wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi – Komorowie, którą ukończył w 1932 r. W stopniu podporucznika otrzymał przydział służbowy do 3. Pułku Strzelców Podhalańskich w Bielsku-Białej. Jako wyróżniający się oficer w 1939 r. został przeniesiony na stanowisko instruktora do Szkoły Podchorążych Rezerwy przy 4. Pułku Strzelców Podhalańskich w Cieszynie, wchodzącego w skład 21. Dywizji Piechoty Górskiej. Szkolił przyszłych oficerów 21 Dywizji Piechoty Górskiej. Do czasu wybuchu wojny we wrześniu 1939 r. porucznik Władysław Smrokowski był zastępcą komendanta szkoły.

W kampanii wrześniowej 1939 r. por. Smrokowski dowodził 8 kompanią strzelecką III batalionu 4 Pułku Strzelców Podhalańskich. Dowodząc swoim pododdziałem, uczestniczył we wszystkich walkach prowadzonych przez pułk. Wyróżnił się m.in. podczas zdobywania mostów i brodów na Dunajcu w pobliżu miejscowości Biskupice Radłowskie. Dowodząc dwiema kompaniami brał udział 25 września w bitwie pod Koziejówką koło Janowa Lubelskiego, w której zginął dowódca 21 DPG gen. Józef Kustroń.
Po bitwie, porucznik Smrokowski na czele trzech kompanii 4 pułku próbował bez rezultatu wychodzić z okrążenia i przebijać się na południe. Dopiero podzielenie się na mniejsze grupy dało zamierzony efekt. Smrokowski przekroczył 26 września 1939 r. granicę polsko-węgierską. Dowódca, rozformowanego 16 września, 4 Pułku Strzelców Podhalańskich za dzielność i wspaniałe zachowanie podał go do odznaczenia orderem Virtuti Militari. W zawierusze wojennej wniosek ten nigdy nie dotarł do przełożonych.
Z obozu internowania na Węgrzech por. W. Smrokowski przedostał się przez Jugosławię i Włochy do Francji. Został przydzielony do 1 Dywizji Grenadierów gen. Bronisława Ducha, gdzie w dniu święta 3 maja 1940 r. został awansowany do stopnia kapitana.
W czasie kampanii francuskiej służył w sztabie 3 Śląskiego Pułku Strzelców w 1 Dywizji Grenadierów. Przeszedł cały jej szlak bojowy. Początkowo walczył na linii obrony kanału Marna-Ren, następnie w rejonach umocnionych Dieuze i Baccarat, a tuż przed kapitulacją Francji bohatersko walczył w rejonie Neureville.
Po kapitulacji armii francuskiej przedarł się wraz grupą żołnierzy 1 Dywizji Grenadierów do południowej, nie okupowanej, strefy Francji. Podczas przekraczania granicy pomiędzy strefami został ranny. Przez Hiszpanię i Portugalię dotarł do Wielkiej Brytanii. Za udział w kampanii francuskiej został na wniosek gen. Bronisława Ducha odznaczony orderem Virtuti Militari V klasy. Otrzymał także francuski Croix de Guerre.
W 1941 r. wyjechał wraz z Polską Misją Werbunkową gen. B. Ducha do Stanów Zjednoczonych, gdzie był dowódcą Stacji Zbiorczej. Wrócił do Szkocji w czerwcu 1942 r. i objął dowództwo 4 kompanii w 2 Batalionie Strzelców.
Latem 1942 r. alianci podjęli decyzję sformowania batalionów komandosów. W sierpniu tego samego roku kpt. W. Smrokowski został dowódcą polskiej Pierwszej Samodzielnej Kompanii Komandosów. Od jesieni 1942 r. jednostka „zielonych diabłów” – nazwana tak od koloru beretów – przechodziła mordercze ćwiczenia w Szkocji. W październiku i listopadzie 1943 r. pierwsza polska jednostka komandosów odbywa końcowe szkolenia w Algierii, w brytyjskich ośrodkach szkolenia.

Po odbytym kursie, już w grudniu 1943 r., kompania została przerzucona do Tarentu w południowych Włoszech, rozpoczynając kampanię włoską. Kompanię przydzielono do brytyjskich oddziałów komandosów, operujących w tym kraju. Polski pododdział wszedł w skład 10. „Międzyalianckiego Zgrupowania Komandosów” jako 6 kompania.
13 grudnia 1943 r. kpt. W. Smrokowski osobiście dowodził pierwszym w historii patrolem polskich komandosów w Abruzji. Już 14 i 15 grudnia Polacy walczyli z Niemcami nad rzeką Sangro, kilka razy zajmując pozycje na tyłach przeciwnika.
1 marca 1944 r. Władysław Smrokowski awansował do stopnia majora. Po przydzieleniu do 2 Korpusu Polskiego został na czas bitwy o Monte Cassino dowódcą „Zgrupowania Commando” składającego się z kompani komandosów i szwadronu szturmowego 15. Pułku Ułanów Poznańskich. Wziął udział w natarciu na kierunek San Angello. Kilkakrotnie organizował liczne wypady dla oczyszczenia bunkrów niemieckich.
Następnie wziął udział w bitwie o Ankonę na czele swojej kompanii komandosów. Otrzymał wówczas szereg zadań m.in. sforsowanie rzeki Musone i zdobycie miejscowości Nuove.
31 lipca 1944 r. został udekorowany w Ankonie przez Naczelnego Wodza gen. Kazimierza Sosnkowskiego Złotym Krzyżem Orderu Virtuti Militari IV klasy. Następnie został dowódcą 2 Batalionu Komandosów Zmotoryzowanych wchodzącego w skład 2 Brygady Pancernej. W kwietniu 1945 r. uczestniczył w bitwie o Bolonię, podczas której komandosi odznaczyli się szczególnie w akcji forsowaniu rzeki Gaiana.
Po zakończeniu działań wojennych w 1946 r. mjr Smrokowski razem ze swoimi żołnierzami został przetransportowany do Wielkiej Brytanii, gdzie wszedł w skład Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia.

Po demobilizacji mjr Smrokowski pracował w fabryce tekstylnej w Bradford w Wielkiej Brytanii. W 1949 r. założył rodzinę. Nie zdecydował się na powrót do Polski. W 1951 r. wyjechał do Stanów Zjednoczonych i osiedlił się w Chicago. Tam przez kilka lat pracował w przemyśle hutniczym. 2 stycznia 1965 r. major Smrokowski zmarł na zawał serca. Został pochowany na cmentarzu św. Wojciecha w Chicago. W 1975 r. mogiła została przeniesiona do Sekcji Polskich Kombatantów na cmentarzu Maryhill w Niles na przedmieściu Chicago. Ponadto symboliczna tablica poświęcona majorowi znajduje się na grobie Jego rodziców grób na cmentarzu Podgórskim w Krakowie – kwatera IB, rząd zach., grób 27. Pośmiertnie mjr Władysław Smrokowski został awansowany do stopnia podpułkownika.

Złoty Krzyż Orderu Virtuti Militari IV klasy, Virtuti Militari V klasy, francuski Croix de Guerre.

Ojciec mjr Smrokowskiego – Józef (rocznik 1875) zmarł w roku 1934. Mama Aniela (rocznik 1888) zmarła w 1960 r. Oboje zostali pochowani na Cmentarzu Podgórskim w Krakowie.

archiwum Fundacji Znaki Pamięci

1. mjr Władysław Smrokowski – źródło : Internet
2. Grób ppłk Władysława Smrokowskiego na cmentarzu Maryhill w USA – źródło : Facebook/ gen. Wiesław Kukuła