SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Pan Tomaszewski w Przemyślu spędził dzieciństwo i tu uczęszczał do harcerstwa.

W trakcie kampanii wrześniowej 1939 r. Pan Marian wraz z kolegami z drużyny harcerskiej na ochotnika pracował w polowym szpitalu we Lwowie.11 listopada 1939 roku aresztowany przez NKWD za działalność niepodległościową, osadzony w więzieniu w Przemyślu i torturowany, zostaje skazany na karę śmierci, a po ostatecznej zmianie kwalifikacji czynu – na 5 lat więzienia. Został osadzony w więzieniu w Kołomyi, gdzie pracował przy remoncie zakładu karnego. Po kilkukrotnych, nieudanych próbach ucieka z więzienia.
Usiłuje nielegalnie dostać się na Węgry, stamtąd zaś do Francji, jednak niefortunnym zbiegiem okoliczności (pomylone pociągi), znajduje się na terytorium ZSRR bez znajomości języka oraz dokumentów. Podejmuje pracę, podając się za Ukraińca, usiłuje również wydostać się z ZSRR. Kilkakrotnie nachodzony przez sowieckie służby bezpieczeństwa, przed którymi ucieka w głąb kraju, zostaje w końcu złapany i ponownie osadzony w więzieniu.
Pod fałszywym nazwiskiem zostaje po raz kolejny osądzony i osadzony w łagrze w okolicach Karagandy – władze sowieckie nie wiedzą na szczęście nic o jego poprzedniej ucieczce. Za nielegalne przekroczenie granicy ZSRR otrzymuje wyrok 3 lat łagru. Cały rok 1940 przepracowuje w kopalni, bierze też udział w próbie buntu polskich więźniów za co osadzony jest w karcerze. Po wybuchu wojny sowiecko – niemieckiej wraz z kilkoma kolegami ucieka z łagru. Dociera do Swierdłowska, gdzie pod kolejnym fałszywym nazwiskiem podejmuje pracę w kopalni. Przypadkowo spotyka na ulicy polskiego żołnierza z tworzącej się Armii Polskiej w ZSRR, od którego dowiaduje się, że w ZSRR tworzone jest polskie wojsko. Jesienią 1941 r. wyrusza do obozu w Buzułuku.

Wstępuje w Buzułuku do Armii Andersa i od początku w tym obozie, a następnie w obozie w Tockoje ze względu na swoje predyspozycje szkolony jest do działań dywersyjnych. W lipcu 1942 roku ukończył Szkołę Podchorążych Broni Pancernej przy 6. Dywizji Piechoty w Shahrisabz w Uzbekistanie, uzyskując stopień kaprala podchorążego. Po ewakuacji Armii Polskiej z ZSRR znajduje się w Palestynie, gdzie w Centrum Wyszkolenia Artylerii przechodzi kurs instruktorski. Jako dowódca czołgu w 6. Pułku Pancernym „Dzieci Lwowskich” w składzie 2. Warszawskiej Brygady Czołgów przeszedł cały szlak bojowy 2. Korpusu Polskiego w kampanii włoskiej. Uczestniczył w walkach frontowych z Niemcami o Monte Cassino, Piedimonte San Germano, Ankonę i Bolonię.
W kwietniu 1945 roku awansowany do stopnia podporucznika. Po kampanii włoskiej odznaczony Krzyżem Walecznych za bohaterstwo na polu walki.

Po zakończeniu wojny pozostaje we Włoszech do 1946 roku, podejmując naukę u oo. Jezuitów w Rzymie i zdając maturę. W roku 1946 wyjeżdża do Wielkiej Brytanii, gdzie podejmuje pracę zarobkową. W latach pięćdziesiątych XX w. osiedla się w Manchesterze, gdzie mieszkał aż do śmierci. Był aktywnym członkiem Stowarzyszenia Polskich Kombatantów, a następnie Stowarzyszenia Przyjaciół Polskich Weteranów oraz wielu organizacji i inicjatyw polonijnych. Do ostatnich dni swego życia Pan płk Tomaszewski był zaangażowany w upowszechnianie wiedzy o bohaterstwie 6. Pułku Pancernym „Dzieci Lwowskich” w walkach na froncie włoskim, w szczególności o Piedimonte San Germano. Mianowany do stopnia pułkownika. Zmarł 05.06.2020 r. w Manchester. W dniu 29.07.2020 r. w Warszawie odbył się Jego pogrzeb – po uroczystej mszy w Katedrze Polowej został pochowany na Cmentarzu Powązki Wojskowe.

Krzyż Walecznych, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Monte Cassino, Medal Pro Bono Poloniae oraz inne odznaczenia polskie i brytyjskie

archiwum Fundacji Znaki Pamięci