SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Absolwent Gimnazjum i Liceum w Tarnopolu, a następnie Wydziału Prawa Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie oraz Akademii Handlu Zagranicznego w tym mieście. Członek organizacji akademickich, a następnie Związku Prawników Polskich. Był także sekretarzem Polsko-Węgierskiego Związku Prawników, co umożliwiło mu posiadanie wizy wielokrotnego przekraczania granicy polsko-węgierskiej. Jeszcze przed wojną pracował jako referendarz w biurze prawnym.

Wybuch II wojny światowej zastał Zbigniewa Konikowskiego we Lwowie. Został powołany do pracy w biurach służb transportowo-komunikacyjnych węzła kolejowego we Lwowie. Po zajęciu miasta 22 września 1939 r. przez Sowietów planował wraz ze znajomymi oficerami przedostanie się na stronę węgierską z uwagi na zagrożenie aresztowaniem przez Sowietów. Został wraz z kolegami aresztowany przez NKWD 4 października 1939 r. we wsi granicznej Porohy koło Nadwórnej (woj. stanisławowskie) – w leśniczówce Lasów Państwowych, gdzie oczekiwali przejścia przez „zieloną granicę”. Więziony w tymczasowym areszcie w Nadwórnej, a następnie do 6 listopada w przepełnionym więzieniu w Stanisławowie. Dalej przewieziono go do więzienia Brygidki we Lwowie. gdzie prowadzono wobec niego 3 śledztwa, a gdzie przebywał do 24 grudnia 1939 r. Tego dnia wraz z dużym transportem więźniów załadowano go bez wyroku sądu i przewieziono bydlęcymi wagonami do więzienia w Mikołajewie, gdzie w większości byli wraz z nim więzieni przedstawiciele polskiej inteligencji. Tutaj Zbigniew Konikowski był poddany kolejnym śledztwom, oskarżony za próbę przekroczenia granicy „do bandy Sikorskiego”, szpiegostwo oraz obronę ustroju kapitalistycznego przed robotnikami. Z końcem maja 1940 r. znów znalazł się w transporcie wagonami bydlęcymi – po paru dniach znalazł się w obozie Starobielsk II. Tu odczytano mu wyrok władz sowieckich na karę śmierci za szpiegostwo. Przebywał w tym obozie aż do wybuchu wojny niemiecko-sowieckiej w czerwcu 1941 r., gdy zabrano go wraz z innymi więźniami do kolejnego transportu. Po 2 tygodniach dotarli pociągiem do Krasnojarska. Następnie barkami rzeką Jenisej dotarli na przełomie lipca i sierpnia 1941 r. w liczbie około 2500 więźniów z obozu w Starobielsku II do portu Dudinka przy ujściu rzeki do Morza Karskiego na Dalekiej Północy. Miejscem przeznaczenia był obóz w Norylsku. Tutaj Zbigniew Konikowski dowiedział się o zmianie wyroku na 25 lat łagru, a później o zawarciu Paktu Sikorski – Majski. Żądając lepszego traktowania polscy więźniowie odmówili wyjścia do codziennej, morderczej pracy. Pan Zbigniew pod koniec września został zakwalifikowany do pierwszego transportu zwalnianych więźniów Polaków (150 osób). Lodołamaczem w górę Jeniseju dotarli do Krasnojarska. Następnie pociągiem do Omska. Dalszą drogę odbył pociągami, następnie statkiem po Amudarii. Tam zachorował na tyfus i był leczony w szpitalu w okolicach Buchary.

Na początku 1942 r. wstąpił na ochotnika w Bucharze do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR. Przydzielony do Szkoły Podchorążych Piechoty w Kermine, gdzie uczył się od 19.03 do 15.08.1942 r. – momentu ewakuacji Szkoły do Iranu. Następnie do grudnia 1942 r. kończył tę szkołę w Iraku. Awansowany po jej ukończeniu do stopnia kaprala podchorążego. Służył początkowo w piechocie, następnie w artylerii 2 Korpusu (nr ewid. 1912/293/III) – 7 Pułk Artylerii Przeciwlotniczej Lekkiej. Uczestnik kampanii włoskiej Korpusu, w tym bitwy o Monte Cassino.

Po wojnie pozostał na emigracji w Wielkiej Brytanii. Od 1951 r. w USA. Bardzo aktywny w wielu organizacjach polonijnych i kombatanckich w Stanach Zjednoczonych. W latach 1965-1985 adiutant generalny Stowarzyszenia Weteranów Armii Polskiej w Ameryce (SWAP) oraz dyrektor wykonawczy Fundacji SWAP. Będąc przewodniczącym Komisji Spraw Weterańskich przy Kongresie Polonii Amerykańskiej przyczynił się do uchwalenia w 1976 r. przez Kongres USA ustawy przyznającej polskim weteranom wojennym prawo do opieki lekarskiej i szpitalnej. Zmarł w Nowym Jorku w 1999 r.

Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino (nr legit. 36020), Krzyż Walecznych, Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami, Medal Wojska, 1939-1945 Star, Italy Star, 1939-1945 Defence Medal, 1939-1945 War Medal

Młodszy brat Pana Zbigniewa w kampanii wrześniowej 1939 r. służył jako lotnik 2 Pułku Lotniczego.
Żona – Ewa z domu Sternalska

archiwum Instytutu Piłsudskiego w Nowym Jorku, Indeks Represjonowanych IPN

Zbigniew Konikowski – zdjęcie powojenne; źródło: mabpz.org