SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Jerzy Grudnicki w roku 1930 ukończył Państwowe Liceum im. Juliusza Słowackiego w Przemyślu. W okresie 15.10.1930 – 6.08.1933 r. był słuchaczem Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej – Komorowie, promowanym na podporucznika w korpusie oficerów piechoty. Od 8.08.1933 do 16.10.1936 r. pełnił służbę na stanowisku dowódcy plutonu i dowódcy plutonu Dywizyjnego Kursu Podchorążych w 5 Pułku Strzelców Podhalańskich w Przemyślu. 1.01.1936 r. otrzymał awans do stopnia porucznika. Od 17.10.1936 do 16.10.1938 r. pełnił służbę w batalionie KOP „Nowe Troki” jako zastępca dowódcy kompanii ckm, będąc jednocześnie słuchaczem Szkoły Nauk Politycznych przy Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie. 17.10.1938 r. objął służbę w batalionie KOP „Żytyń” jako zastępca dowódcy kompanii ckm. Od kwietnia 1939 r. wraz z batalionem KOP „Żytyń” stacjonował w Starym Sączu, pełniąc służbę jako dowódca kompanii strzeleckiej.

W kampanii wrześniowej 1939 r., jako dowódca 2 kompanii strzeleckiej batalionu KOP „Żytyń”, brał udział w obronie doliny Dunajca i wyróżnił się w obronie pozycji pod Wietrznicą, utrzymując wraz z por. Tadeuszem Piotrowskim pozycję do chwili nakazanego odwrotu pomimo intensywnego ostrzału artyleryjskiego, utraty działa pozycyjnego i ataków piechoty nieprzyjaciela podchodzącej na odległość szturmową. W nocy z 4 na 5 września 1939 r. koło Łącka w nocnym boju spotkaniowym, ranny w rękę.
Uczestniczył w walkach odwrotowych w składzie batalionu KOP „Żytyń”. Po odejściu w stan chorych przebywał w Szpitalu Polowym nr 606 w Stanisławowie, gdzie dostał się do niewoli sowieckiej, z której niezwłocznie uciekł i powrócił do Landwarowa koło Wilna, gdzie pozostawała jego matka. Opuszczając Stanisławów piechotą, por. Jerzy Grudnicki uniknął zatrzymania na rogatkach miasta przez sowiecki patrol, okupując się zegarkiem. Zegarek był po zdarzeniach wojennych niesprawny, co wzbudziło wątpliwości żołnierzy sowieckich, zostali więc skierowani do najbliższego zegarmistrza, dokąd odeszli, pozostawiając porucznika na szosie.
Od 27.09.1939 r. do 21.07.1940 r. przebywał w Landwarowie koło Wilna, pracując w okolicznych lasach jako robotnik.
Aresztowany 23.07.1940 r. przez Sowietów przebywał w wileńskim więzieniu na Łukiszkach. W celi nr 32 współwięźniami byli mjr Eugeniusz Oskierko, por. Józef Nowicki, rotmistz Jowicki, plutonowy Edward Drozd i wicemarszałek sejmu IV kadencji Bohdan Podoski. Jerzy Grudnicki został skazany 23.04.1941 r. przez Kolegium Specjalne NKWD jako element socjalnie niebezpieczny na 5 lat łagru. Od 30.06 do 10.09.1941 r. przebywał w Workutłagu (Komi ASSR), później w samozwańczym batalionie ochotniczym ‘Dżyzak” jako adiutant dowódcy batalionu.

Po ogłoszeniu tzw. „amnestii” Jerzy Grudnicki został skierowany w Buzułuku wraz z grupą oficerów w okolice Taszkientu po pobycie w samozwańczym batalionie Dżyzak i wstąpił w Kermine do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR pod dowództwem gen. Andersa. Od 6.02.1942 r. pełnił służbę w 22 Pułku Piechoty 7 Dywizji Piechoty jako dowódca kompanii strzeleckiej, adiutant dowódcy pułku i oficer taktyczny pułku.
15.08.1942 r. przybył do Iranu. 3.05.1943 r. został awansowany do stopnia kapitana. Celem dalszego kształcenia sztabowego został skierowany na III kurs w polskiej Wyższej Szkole Wojennej na Obczyźnie zlokalizowanej w Szkocji. Uczestniczył w kursie od polowy maja do połowy listopada 1943 r. i został jednym z jego 43 absolwentów.
5.02.1944 po przybyciu z Wielkiej Brytanii został przydzielony do Sztabu 2 Korpusu i uczestniczył w kampanii włoskiej, w tym w bitwach o Monte Cassino, Ankonę i Bolonię. Od 29.10.1944 r. w 5 Kresowej Dywizji Piechoty jako oficer operacyjny sztabu Dywizji. Od 1.04.1946 r. jako szef sztabu 4 Wołyńskiej Brygady Piechoty.
Od 26.03.1947 r. w Polskim Korpusie Przysposobienia i Rozmieszczenia w Wielkiej Brytanii.
Przed wyjazdem do Polski przebywał w brytyjskim obozie Tilshead koło Stonehenge wraz z mjr. Kraszkiewiczem. Odmowa rozpatrzenia wniosku o Order Virtuti Militari za kampanię wrześniową oraz awansu z powodu woli powrotu do Polski.

10.06.1948 r. Jerzy Grudnicki powrócił do Polski. Początkowo pracował jako urzędnik w Sanockim Kopalnictwie Naftowym, później jako nauczyciel języków obcych i przysposobienia wojskowego w szkołach średnich w Strzyżowie koło Rzeszowa i w Łasku. Zmarł w 1979 r.

Krzyż Walecznych, Medal Wojska, Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino nr 34, odznaczenia brytyjskie

Żona Jolanta – żołnierz Armii Krajowej (dział Łączności z zagranicą Komendy Głównej AK, punkt dla kurierów i zrzutków alianckich w Małopolsce).
Syn represjonowany w PRL z powodów politycznych.

archiwum rodzinne Jana Grudnickiego – wybór z obszerniejszego zbioru :
– legitymacja szkolna nr 456 I Państwowego Gimnazjum im. J. Słowackiego Przemyślu nr 456, rok szkolny 1928/29 ważna do 1 października 1930, klasa VII A
– księga pamiątkowa Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej – Komorowie, 6 sierpnia 1933 r. – Pamiątka Lat Szkolnych 1930-1933 10 Promocji S.P.P. im Gen. dyw. Kazimierza Fabrycego, s. 19, 26, 34, 56, 64, 65, 98.
– legitymacja Szkoły Nauk Politycznych w Wilnie nr 866 na rok 1937/38
– Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie, zeszyt ewidencyjny, 3 lutego 1947 r. archiwum Ministry of Defence, Polish Search, Jerzy Antoni Grudnicki, sygn. P/6916.
Inne źródła :
– Robert Kowalski Powiat nowotarski w kampanii wrześniowej 1939 roku – dokumenty i relacje, Nowy Targ 1999, s.42, 43.
– Ryszard Dalecki Armia Karpaty w wojnie obronnej 1939, Rzeszów 2009, s. 58, 68, 408.
– Kraszkiewicz W. mjr, Sprawozdanie z kampanii wrześniowej, Archiwum Instytutu Polskiego i Muzeum im. Gen. Władysława Sikorskiego w Londynie, sygn. B.I.61.
– druk ulotny Punkt Oporu „Wietrznica” 1939, Polskie Towarzystwo Historyczne Oddział w Nowym Targu, wrzesień 2009
– relacja Leonarda Marynowskiego, sapera, zawiadowcy stacji Kiena, współwięźnia w więzieniu na Łukiszkach, Archiwum Akt Nowych, HJ/IV/mikrofilm 54, kl. 825 do 862. Leonard Marynowski znalazł się później w batalionie „Dżyzak” a następnie pełnił służbę w Batalionie Kolejowym w Kermine. Jest bardzo prawdopodobne, że z wileńskiego więzienia do republiki Komi odbył taką samą drogę jak por. Grudnicki. Niektóre opisy tej relacji np. podróż barkami, zgwałcenie kobiety na barce, planowana ucieczka pod kierunkiem Rosjanina płk. Kugielowa są zgodne z relacjami por. Grudnickiego. Leonard Marynowski został zwolniony z łagru 21 września 1941 r. a por. Grudnicki 10 września 1941 r.
– Dieło nr 62 NKWD Litewskiej SRR wszczęte 23 lipca 1940 (zespół dokumentów)
– Indeks Represjonowanych, tom X – Więźniowie łagrów w rejonie Workuty, część I, str.162
– W 50-lecie powstania Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie, red. płk W. Chocianowicz, Londyn 1969, s. 446.

1. kpt. dypl. Jerzy Grudnicki, 1946 r.
2. Jerzy Grudnicki z kolegami (w środku), Wenecja 1946 r.
źródło : archiwum rodzinne Jana Grudnickiego