SŁOWNIK BIOGRAFICZNY

Wnuk powstańca styczniowego Onufrego Kozakiewicza. Syn Piotra Kozakiewicza – polskiego gajowego w prywatnych lasach Marii Bocheńskiej z Brodów.
Ukończył w powiecie Kamień Koszyrski – szkołę powszechną w osadzie Grzywa, a następnie gimnazjum we wsi Pniewno.
Mieszkając we wsi Toboły (gm. Pniewno, pow. Kamień Koszyrski) 30.06.1939 r. zgłosił się w Lubieszowie na ochotnika do wojska z poborowymi z rocznika 1918 i został uznany za zdolnego do służby wojskowej.

W pierwszej masowej deportacji 10.02.1940 r. zesłany wraz z rodzicami (Piotrem, ur. 1876 r. oraz Józefą, ur. 1884 r.) i bratem Leonem (rocznik 1914) przez Sowietów na Sybir, do obwodu archangielskiego, rejon Karpogory, posiołek Siennoj. Rodzina Kozakiewiczów pracowała katorżniczo przy wyrębie syberyjskiej tajgi. Jesienią 1941 roku po napaści Niemiec na Rosję obaj bracia, zwolnieni na mocy ogłoszonej „amnestii” 16.09.1941 r., wyruszyli z posiołka celem dołączenia do tworzonej Armii Andersa. Koleje losu sprawiły, iż bracia zostali rozdzieleni podczas długiej i bardzo trudnej podróży. Obydwaj dotarli w końcu do różnych punktów zbornych tworzącego się Wojska Polskiego w ZSRR.

Wstąpił ochotniczo do Armii Polskiej w ZSRR w dniu 17.11.1941 r. Początkowo kpr. Józef Kozakiewicz został wcielony do 2 plutonu 6 Dywizjonu Kawalerii 6 Dywizji Piechoty Armii Polskiej w ZSRR, by później otrzymać przydział do 2 szwadronu 1 Pułku Ułanów Krechowieckich, utworzonego na bazie tegoż dywizjonu. W ramach „pierwszej” ewakuacji przetransportowany do Pahlewi. Po krótkim pobycie w Iranie wraz z pułkiem udał się do Iraku i Palestyny. Po przemianowaniu pułku w 2 batalion czołgów (późniejszy 5 batalion czołgów) 2 Brygady Czołgów pełnił funkcję radiooperatora w czołgu. Kpr. Józef Kozakiewicz, jako ułan 1 Pułku Ułanów Krechowieckich (nazwa powróciła w grudniu 1943 r.), przeszedł cały szlak bojowy w kampanii włoskiej 2 Korpusu (nr ewid. 1920/127/III). W okresie październik 1945 – maj 1946 r. słuchacz Szkoły Podchorążych Rezerwy Broni Pancernej przy 7 Pułku Pancernym 2 Korpusu. 20.06.1946 r. awansowany do stopnia kaprala z funkcją dowódcy czołgu ciężkiego. Następnie przetransportowany wraz z 2 Korpusem do Wielkiej Brytanii, gdzie został zdemobilizowany. Wcześniej ukończył w marcu 1947 r. 8-miesięczny kurs dla gajowych w Szkole Leśnej 2 Kompanii Centrum Wyszkolenia Piechoty.

Józef Kozakiewicz 16.07.1947 roku powrócił z Anglii do Polski. Zamieszkał w Warszawie na Pradze. W Polsce szybko się dowiedziano, że był w PSZ. Był szykanowany, wyzywany od „andersowców”. Prześladowany do tego stopnia, że musiał opuścić Warszawę i ukryć się u brata Jana Kozakiewicza w Gryfinie na tzw. Ziemiach Odzyskanych (Jan był ułanem, jeńcem stalagu po bitwie wrześniowej, po wojnie wrócił do Polski z niewoli niemieckiej i przymusowych robót). Dopiero po śmierci Stalina Józef pomyślał o powrocie na Mazowsze. Zamieszkał w Piasecznie, gdzie przez szereg lat pełnił funkcję prezesa spółdzielni mieszkaniowej. Będąc na emeryturze, przeniósł się do Warszawy. W 2000 r. został awansowany do stopnia podporucznika. Zmarł w 2009 r. i został pochowany na cmentarzu w Piasecznie.

Krzyż Walecznych (1944 r.), Odznaka za Rany z 1 gwiazdą (nr 476, 1946 r.), Krzyż Pamiątkowy Monte Cassino (nr legit. 29954, 1945 r.), Odznaka Pamiątkowa 2 Korpusu (nr 019598, 1946 r.), The War Medal 1939/45 (1947 r.), Medal Wojska (nr 173/46, 1947 r.), Krzyż Czynu Bojowego Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie (1990 r.); Odznaka Weterana Walk o Niepodległość (1997 r.).

Rodzice Józefa Kozakiewicza dopiero w połowie 1944 r. po czterech i pół roku zesłania w strasznych syberyjskich warunkach mogli wreszcie opuścić posiołek Siennoj w obw. archangielskim. Musieli tajgą, a potem statkami przebyć drogę około 350 km do Archangielska. 68-letni Piotr był już wcześniej bardzo chory. Nie wytrzymał trudów ciężkiej podróży i zmarł na statku w porcie w Archangielsku. Mimo protestów zrozpaczonej żony Józefy jego ciało zostało zabrane i pochowane w nieznanym miejscu. Rodzina nadal szuka miejsca jego pochówku.
Józefa Kozakiewicz z Archangielska została przewieziona na Ukrainę, gdzie musiała przebywać jeszcze 2 lata. W połowie 1946 r. wreszcie przyjechała do Polski. Przez Czerwony Krzyż odnalazła się z córkami, które wraz ze swoimi mężami przeżyły wojnę w wołyńskich lasach. Józefa zamieszkała u córki w Piasecznie. Niestety żyła jeszcze tylko pół roku. Zmarła 20.01.1947 r. Przed śmiercią zdołała się zobaczyć tylko z połową swoich dzieci.
Brat Leon wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR na początku 1942 r. i został w I ewakuacji oddziałów polskich ewakuowany z ZSRR do Persji. Następnie do stycznia 1943 r. przebywał w wojsku polskim w Iranie, następnie Palestynie i Egipcie, by ostatecznie zostać przetransportowanym do Wielkiej Brytanii i zostać żołnierzem 1 Dywizji Pancernej gen. Maczka. Przeszedł z nią cały szlak bojowy – patrz biogram Leona Kozakiewicza w „Słowniku”.

archiwum rodzinne Małgorzaty Stelmaszczyk; „Opowiadania dla potomnych rodu Kozakiewiczów”-spisane wspomnienia Józefa Kozakiewicza; indeksrepresjonowanych.pl; Stowarzyszenie Memoriał: База данных „Польские спецпереселенцы в Архангельской обл.”; krzyz.montecassino.eu

źródło : archiwum rodzinne Małgorzaty Stelmaszczyk